၀က္ျခံေရာဂါ (Acne)

ေဆးသုေတသီတို႔ရဲ့ အဆိုအရ ၀က္ျခံေရာဂါ (Acne) သည္ အေရျပားေရာဂါမ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားမွူ အမ်ားဆံုး အေရျပား ေရာဂါတစ္မ်ိဳးဟု သိထားရပါသည္။ တကယ္တန္းတြင္လည္း လူတို္င္းသည္ ၀က္ျခံ ေရာဂါေၾကာင့္ အနည္းနွင့္ အမ်ားဆို သလို စိတ္ညစ္ေနၾကရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ လွခ်င္ ပခ်င္ေသာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ လူငယ္မ်ားတြင္ ပိုျဖစ္ ေလ့ရွိသျဖင့္ ၀က္ျခံေရာဂါကို ဆယ္ေက်ာ္သက္ရန္သူဟုပင္ တင္စားနို္င္ပါသည္။

ဘယ္အရြယ္မွာ ၀က္ျခံပိုျဖစ္တတ္သလဲ။

အသက္ ၁၂ နွစ္ မွ ၁၇ နွစ္ ၾကားတြင္ ပိုျဖစ္ေလ့ရွိပါသည္။ ေယာက္က်ားေလးမ်ားတြင္ လူပ်ိဳျဖစ္သည့္အခါ စတင္ ထြက္ရွိလာသည့္ အင္ဒရိဳဂ်င္ (androgen) ေခၚ က်ားေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ ျဖစ္ျပီး၊ မနိန္းကေလးမ်ားတြင္မူ ဓမၼတာေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ မေဟာ္မုန္းဓါတ္မ်ား ေျပာင္းလဲ ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။လူပ်ိဳ၊ အပ်ိဳ မျဖစ္ခင္ တစ္နွစ္မွ သံုးနွစ္အတြင္း ၀က္ျခံ ပိုး ဘက္တီးရိးယား မ်ားသည္ အဆမတန္ ပိုမိုေပါက္ပြားလာျပီး မူလ တစ္စတုရန္းစင္တီမီတာတြင္ ဘက္တီးရီးယား ဆယ္ေကာင္ ၀န္းက်င္ခန့္သာရွိရာမွ ထို အခ်ိန္တြင္ အေကာင္ေရ တစ္သန္းအထိ တိုးတတ္ မ်ားျပားလာပါသည္။

အသက္အရြယ္ကိုလိုက္၍ ၀က္ျခံျဖစ္ပြားမွုနွုန္း တျဖည္းျဖည္းေလ်ာ့က်လာျပီး -
၂၅ နွစ္ မွ ၃၄ နွစ္ အတြင္း 8%၊ ၃၅ နွစ္မွ ၄၄ နွစ္ အတြင္း  တြင္မူ 3 % သာ ျဖစ္ပြားေတာ့ေၾကာင္း သုေတသနျပဳခ်က္မ်ား အရ ေလ့လာေတြရွိရပါသည္။

၀က္ျခံေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးက ဘာလဲ

အေရျပားအတြင္းရွိအဆီအိပ္ မ်ားထဲတြင္ ပိုးရွိေနပါသည္။ ၀က္ျခံကို ျဖစ္ေစေသာပိုးမွာ Propionibacterium acane ျဖစ္ပါသည္။ သာမန္အေျခအေနတြင္ ဒုကၡ မေပးပါ။ အေရအတြက္လည္း အနည္းငယ္သာရွိပါသည္။ ၄င္း ဘက္တီးရီးယားသည္ ပရိုပီရိုးနစ္ အက္ဆစ္(Propionic acid) ကို ထုတ္ေပးသည္။ ယင္း အက္ဆစ္သည္ အေရျပားအတြင္းရွိ အဆီအိပ္ (Sebacious gland) အတြင္းရွိ အဆီမ်ား(Fatty acid) ကို က်ဲေအာင္ ျပဳလုပ္၍ အေရျပားေပၚသို႔ ထုတ္ေပးသည္။ ထို႔ေၾကာင္. ၄င္းပိုးအမည္ကို propionicbacterium acane ဟု ေခၚရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဘယ္ေနရာေတြမွာ ၀က္ျခံပိုျဖစ္သလဲ

လူ့ခႏာကိုယ္တြင္ အဆီအိပ္ မ်ားရွိသည့္ ေနရာတိုင္းတြင္ ၀က္ျခံ ျဖစ္ပါသည္။ အဆီအိပ္မ်ားသည္ မ်က္နွာတြင္ အမ်ားဆံုးရွိ၍ ၀က္ျခံေရာဂါသည္ မ်က္နွာတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ သည္ကိုေတ.ြရပါသည္။ဒုတိယ အမ်ားဆံုးေနရာမွာ ရင္ဘက္နွင့္ ေက်ာကုန္းေနရာမ်ားျဖစ္သည္။ အဆီအိပ္ လံုး၀မရွိေသာ လက္ဖု၀ါးနွင့္ ေခ် ဖု၀ါးေနရာတို႔တြင္ ဘယ္ေတာ့မွ ၀င္ျခံ မေပါက္ပါ။

၀က္ျခံဖု ဘယ္လိုေပါက္လာသလဲ

၀က္ျခံေရာဂါ ျဖစ္ပြားလာပံုကို အဆင့္ေလး ဆင့္ျဖင့္ ေျပာျပပါမည္။

အဆင့္ (၁) အဆီအိပ္ဂလင္းရွိ အဆီထုတ္ျပြန္ ပိတ္သြားျခင္းဗီတာမင္ ေအ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျပြန္နံရံေပၚရွိ ဆဲမ်ား ပ်က္စီးေၾကြက်သျဖင့္ အဆီထုတ္ေပးေသာ ျပြန္ငယ္ ပိတ္သြားပါသည္။

အဆင့္ (၂) အဆီအိပ္ဂလင္းမွ အဆီပိုထုတ္ျခင္း

အင္ဒရိဳဂ်င္ ေဟာ္မုန္း(က်ားေဟာ္မုန္း) သည္ အဆီအိပ္မွ အဆီ ပိုထုတ္ရန္ လွံုေဆာ္ေပးသျဖင့္ အဆီ အိပ္ အတြင္း အဆီ ပို မို မ်ားျပားလာပါသည္။ အဆီအိပ္သည္ သာမန္အေျခအေနအတိုင္း ပြင့္ေနလ်ွင္ ျပသနာ မရွိေသာ္လည္း ျပြန္ပိတ္ေနေသာအခါ အဆီ အိပ္မ်ားသည္ တင္းျပီး ေဖါင္းလာပါသည္။

အဆင့္ (၃) အဆီမ်ား အျပင္သို႔ တိုးထြက္လာျခင္း

အဆမတန္မ်ားျပားလာေသာ အဆီမ်ားသည္ အေရျပား၏ အေပၚမ်က္နွာျပင္သို႔ အဆီျပြန္မွ တဆင့္ အတင္းတိုးထြက္လာပါသည္။ထို အခု ေလနွင့္ ထိေတြ႕၍ (Oxidation ) ဓါတ္တိုးျခင္း ျဖစ္သြားျပီး ၀က္ျခံ ၏ ထိပ္ဥ္ မည္းေနေသာ အဆံကေလး ျဖစ္သြားပါသည္။ ၄င္းကို ၀တ္ဆံမည္း (Black hole or open camdone) ဟုေခၚပါသည္။ အကယ္၍ ဆီထြက္ရန္အေပါက္သည္ လံုး၀ပိတ္ဆို့ေနပါက ေလနွင့္ မထိသည့္ အတြက္ အမည္းစက္ မျဖစ္ဘဲ အျဖဴဆံ၊ ၀တ္ဆံျဖဴ(White hole or closed comedone) ျဖစ္သြားပါသည္။

အဆင့္ (၄) ၀က္ျခံေရာဂါပိုး ေပါက္ပြားျခင္း

၄င္းပိတ္ေနေသာ အဆင့္ပင္သည္လ်ွင္ ၀က္ျခံေရာဂါပိုးေပါက္ပြားရန္အတြက္ အသင့္ေလ်ွာ္ဆံုး အေျခအေနပင္ ျဖစ္ ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ၀က္ျခံေရာဂါပိုး (Propionicbacterium acane ) သည္ ေလမဲ့ အေျခအေနတြင္သာ ေပါက္ပြားနိုင္ ျပီး ျပြန္ပြင့္၍ ေလႏွင့္ ထိေတြ႕ေနပါက မေပါက္ပြားနိုင္ပါ။ ပိတ္ေနေသာေၾကာင့္ ၀က္ျခံပိုးမ်ား မ်ားစြာေပါက္ပြားလာျပီး ၄င္းမွထုတ္လိုက္ေသာ အဆိပ္မ်ားသည္ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ဆဲမ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီး ေရာင္ရမ္းေစလာပါေတာ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၀က္ျခံမွာ ေယာင္ျပီး တင္းလာရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဘာေတြအစားမ်ားလို့ ျဖစ္တာလဲ

(၁) အိုင္အိုဒင္းဓါတ္ပါေသာ အစားအစာမ်ား
အိုင္အိုဒင္းဓါတ္သည္မရိွမျဖစ္ လိုအပ္ေသာ သတၱုဳတစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ လူခႏာကိုယ္အတြက္ အလြန္အေရးၾကီးေသာ သိုင္းရြိုက္ ေဟာ္မုန္း ထုတ္လုပ္ရာတြင္ သံုးသည့္ အေျခခံပစၥည္း ျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔တာ အတြက္ လိုအပ္ေသာ အိုင္အိုဒင္း ပမာနကို ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႔(WHO) မွ ထုတ္ျပန္ေပးထားပါသည္။

အသက္အရြယ္အလိုက္ အိုင္အိုဒင္းဓါတ္လိုအပ္မွူ

ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အိုင္အိုဒင္း ခ်ိဳ႕တဲ့မွု ပေပ်ာက္ေစရန္ အိမ္သံုးဆားမ်ားတြင္ လိုအပ္ေသာ အိုင္အိုဒင္းဓါတ္ကို တြက္ခ်က္၍ ထည္းထားေပးပါသည္။ လိုအပ္သည္ ထက္ ပိုမို စားသံုးပါက အလြန္အႏၱရယ္ မ်ားလွပါသည္။ မရွိမျဖစ္လို အပ္ေသာ္လည္း ပိုစားပါက အေရအျပားနီျမန္းျခင္း၊ နွလံုးခံု မမွန္ျခင္း၊ ေခ်လက္မ်ား ထံု၍ မသည္ခ်င္ျခင္း၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြင္ အိုင္အိုဒင္းဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့လ်ွင္ မေကာင္းသလို ပိုလ်ွံလ်ွင္လည္း သေႏၶၶသားကို ထိခိုက္ပါသည္။

ေန႔စဥ္စားသံုးေသာ ဆားတြင္ လိုအပ္ေသာ အိုင္အို ဒင္းဓါတ္ပါျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အိုင္အိုဒင္း ဓါတ္ပါေသာ အစားအစာမ်ားကို လြန္စြာ စားသံုးမိပါက ၀က္ျခံေရာဂါ ျဖစ္ေစပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ပင္လယ္စာ (ပင္လယ္ငါး၊ ျပည္ၾကီးငါး၊ ငါးမန္းေတာင္) တို႔တြင္ အို္င္အိုဒင္းဓါတ္ လြန္စြာပါ၀င္သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ၀က္ျခံရာဂါျဖစ္သူမ်ား အဓိက ေရွာင္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ အိမ္သံုးဆားတြင္ပါ၀င္ေသာ အို္င္အိုဒင္း သည္လည္း ၀က္ျခံ ျဖစ္ေနသူမ်ားကို ပိုဆိုးေစနိုင္သျဖင့္   ေခတၱေလ်ာ့စား သင့္ျပီး  ေရာဂါေပ်ာက္ မွသာ ပံုမွန္ျပန္စား သင့္ပါသည္။ (လိုအပ္သည္မွအပ)။

(၂) အိုင္အို ဒင္းပါေသာ အားေဆး
အခ်ိဳ႕အားေဆးမ်ားတြင္ အိုင္အိုဒင္းဓါတ္ မ်ားစြာပါ၀င္ရာ မလိုအပ္ဘဲ ၄င္းအားေဆးကို ေသာက္သံုးေနပါက ၀က္ျခံေရာဂါ ျဖစ္ပြားမွုမ်ားရွိလာျပီး ၄င္းအားေဆးကို မျဖတ္ပါက ၀က္ျခံကုသရာတြင္ ေပ်ာက္ကင္းမွု မရွိဘဲ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိလိုအပ္ေသာ သင့္ေတာ္ေသာ အားေဆးကို သာ ေရြးခ်ယ္ေသာက္ သံုးရန္ အၾကံျပဳပါသည္။

(၃) ႏြားနို႔
၀က္ျခံေပါက္လ်ွင္ ႏြားနို႔ကို မေသာက္သင့္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ
(၁) နြားနို႔တြင္ပါ၀င္ေသာ အိုင္အိုဒင္းဓါတ္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း
(၂) နြားနို႔တြင္ပါ၀င္ေသာ ေဟာ္မုန္းဓါတ္မ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း(androgen)
(၃) ႏြားနို႔တြင္ပါ၀င္ေသာ ျပည့္၀ဆီ (Saturated fat) မ်ားေၾကာင့္လည္းေကာင္း
(၄) နြားနို႔တြင္ပါ၀င္ေသာ သၾကားဓါတ္(Milk sugar) ေၾကာင့္လည္းေကာင္း
အထက္ပါေလးခ်က္ေၾကာင့္ ႏြားနို႔ေသာက္ျခင္းသည္ ၀က္ျခြေရာဂါကို ပိုမို ဆိုးရြားေစသည့္အတြက္ ၀က္ျခံေပါက္ခ်ိန္တြင္ ႏြားနို႔ကို ေရွာင္ၾကည္သင့္ပါသည္။

(၄)စားသံုးဆီ
စားသံုးဆီ သည္လည္း ၀က္ျခံေရာဂါကို ပိုမိုဆိုးရြားေစပါသည္။ ဆီ (သို႔) အဆီ သည္ ခႏာကိုယ္ အတြက္ မရွိမျဖစ္ အေရးပါျပီး အလြန္အကြ်ံစားပါကလည္း က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစသျဖင့္ သင့္တင့္မ်ွတစြာ စားရန္လိုအပ္ပါသည္။ ကြ်န္ပ္တို႔ စားသံုးေနေသာ အဆီကို အဓိကအားျဖင့္ အုပ္စုၾကီး (၃)စု ခြဲထားပါသည္။ ၄င္းတို႔မွာ
(၁) ျပည့္၀ဆီ (Saturated fat)
(၂) မျပည့္၀ဆီ (Unsaturated fat)
(၃) ေျပာင္းလဲဆီ (Trans fat) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
(၁) ျပည့္၀ဆီ (Saturated fat)
ျပည့္၀ဆီ သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္အတြက္ မည္သို႔မ်ွ အက်ိဳးမျပဳပါ။ ဆိုးက်ိဳးကိုသာေပးသည္ျဖစ္၍ တတ္နိုင္သမ်ွေရွာင္ သင့္ပါသည္။ စားသံုးပါက ေသြးအတြင္းရွိ ကိုလက္စထေရာ (cholestrol) မ်ားလာျခင္း၊ LDL မ်ားလာျခင္းေၾကာင့္ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ေရာဂါ၊ ကိုယ္တစ္ပိုင္းေသျခင္း တို႔ ျဖစ္တတ္ျပီး ၀က္ျခံေပါက္ေနေသာ လူငယ္မ်ားတြင္လည္း ၀က္ျခံမ်ား ပိုမိုထြက္ ရွိေအာင္၊ ျဖစ္ျပီး လွ်င္လည္း မေပ်ာက္ေအာင္ ဒုကၡေပးပါသည္။

၄င္းျပည့္၀ဆီသည္ အခန္းအပူခ်ိန္တြင္ ခဲေနတတ္ပါသည္။ (မိမိအိမ္တြင္သံုးေသာဆီသည္ ပုလင္းထဲတြင္ ထားေနရင္းမွ သာမန္အပူခ်ိန္တြင္ ခဲသြားလ်ွင္ ျပည့္၀ဆီဟု ယူဆနိုင္သည္၊   ေဆာင္းတြင္း ဘက္ ေအးလို့ ခဲျခင္းမဟုတ္ပါ)။ ျပည့္၀ဆီမ်ားမွာ ၀က္ဆီ၊ အမဲဆီ၊ စားအုန္းဆီတို႔ ျဖစ္ၾကသည္။

ယေန႔ေစ်းကြက္အတြင္းရွိ စားသံုးဆီ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ဆီအမ်ိဳးအစားမ်ား
ဆီအမ်ိဳးအစား ျပည့္၀ဆီ မိုနိုဆီ ေပၚလီဆီ
၁။ ေနၾကာဆီ ၁၁% ၂၀% ၆၉%
၂။ သံလြင္ဆီ ၁၄% ၇၇% ၉%
၃၊ နွမ္းဆီ ၁၄% ၄၀% ၄၆%
၄။ ေျမပဲဆီ ၁၈% ၄၉% ၃၃%
၅။ ေထာပတ္သီးဆီ ၂၀% ရ၀% ၁၀%
၆။ စားအုန္းဆီ ၅၂% ၃၈% ၁၀%
၇။ ဟင္းရြက္ဆီ ၈၀% ၄% ၁၆%
၈၊၊ အုန္းဆီ ၉၂% ၆% ၂%
ထို႔ေၾကာင့္ ၀က္ျခံေပါက္ေနေသာ သူမ်ားအေနျဖင့္ စားအုန္းဆီျဖင့္ ခ်က္ထားေသာ အစားအစာမ်ား၊ ဘူးသီးေၾကာ္၊ အရံဟင္းမ်ား၊ကို ေခတၱေရွာင္ထားရမည္ျဖစ္သည္။ စားအုန္းဆီ ကို က်န္းမာေသာ သူမ်ားသာ စားရန္သင့္ပါသည္။

ထို႔ျပင္ျပည့္၀ဆီမ်ားစြာပါ၀င္သည့္ မလိုင္၊ ေထာပတ္၊ နို႔၊ နိဳ့ထြက္္ ပစၥည္းမ်ား ေရွာင္နို္င္ပါက အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ ၀က္ျခံ ေပ်ာက္သြားလ်ွင္ ျပန္ေသာက္နိုင္ပါသည္။
(၂) မျပည့္၀ဆီ (Unsaturated fat) မျပည့္၀ဆီတြင္ (၁) မိုနိဳဆီ (Monounsaturated fatty acid) (၂) ေပၚလီဆီ (Polyunsaturated fatty acid) ဟူ၍ နွစ္မ်ိဳးပါ၀င္သည္။

(၁) မိုနိဳဆီ၊ မိုနိုဆီ သည္ ၀က္ျခံ ေရာဂါျဖစ္သူမ်ားအတြက္ စားသံုရန္သင့္ေတာ္ေသာ ဆီ ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔မွာ သံလြင္ဆီ၊ ေျမပဲဆီ၊ အယ္လ္မြန္ေစ. အဆီ၊သစ္အယ္ေစ့ဆီ၊ ေထာပတ္သီးအဆီ တို႔ျဖစ္သည္။
(၂) ေပၚလီဆီ၊ ေပၚလီဆီတြင္ နွစ္မ်ိဳးပါ၀င္သည္။ ၄င္းမွာ (၁) Omega 3 နွင့္ (၂) Omega 6 တို႔ျဖစ္သည္။

(၁) Omega 3 သည္ ၀က္ျခံေရာဂါအတြက္ သင့္ေလ်ွာ္ေသာ ဆီျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔မွာ အဆီမ်ားေသာေရခ်ိဳငါး (ငါးျမင္း၊ ငါးၾကင္း၊ ငါးၾကီးဆီ၊ သံလြင္ဆီ)

(၂) Omega 6 သည္ ၀က္ျခံေရာဂါအတြက္ ေရွာင္ၾကည္ရမည့္ ဆီျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔မွာ စားသံုးဆီ အမ်ားစုတြင္ပါ၀င္သည္။

(၃) ေျပာင္းလဲဆီ၊ ေျပာင္းလဲဆီ ဆိုသည္မွာ မျပည့္၀ဆီမ်ားကို ဟိုက္ထရိဳဂ်င္ အက္တမ္မ်ား သြင္းကာ ဆီကိုခဲသြားေစျပီး ျပည့္၀ဆီျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားေသာဆီမ်ားကို ဆိုလိုသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ဆီမ်ားတာရွည္ခံျခင္း၊ ဆီခ်ည္းမနံျခင္းစသာ့္ အက်ိဳးေက်းဇူးရရွိနိုင္သည္ စူပါမားကတ္မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးသံုး သည္။ ၄င္းသည္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစျပီး ၀က္ျခံေရာဂါျဖစ္ေနသူမ်ား အထူးေရွာင္ၾကည္သင့္သည္။

၀က္ျခံေရာဂါျဖစ္လ်ွင္ ဘာေတြစားရမွာလဲ

(၁) သြပ္ဓါတ္ နွင့္ ေၾကးနီဓါတ္ (Zinc and Copper)
သြပ္ဓါတ္သည္ ၀က္ျခံေရာဂါ ကုသရာနွင့္ ကာကြယ္ရာတြင္ အေရးပါေသာ သတၱဳတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ သြပ္ဓါတ္သည္ ၀က္ျခံေရာဂါပိုးကို ေပ်ာက္ကင္းေစရံုမ်ွမကဘဲ ဆီးက်ိတ္ၾကီးျခင္း၊ ဆံပင္ကြ်တ္၍ ထိပ္ေျပာင္ျခင္းတို႔ကိုလည္း သက္သာေစပါသည္။ ထို႔ျပင္ သြပ္ဓါတ္သည္ ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို လည္း ေကာင္းမြန္ေစသည္။ အနာက်က္လည္း ျမန္ေစသည္။ အေရျပားအလွကုန္ ထုတ္လုပ္ရာတြင္ မပါမျဖစ္ ပစၥည္း ျဖစ္သည္။ သာမန္ေဆးျပားမ်ားသည္ အူမွ စုပ္ယူမွု မေကာင္းေသာေၾကာင့္ အာနိသင္ နည္းေနနို္င္ျပီး နည္းစနစ္မွန္စြာ အထူးထုတ္လုပ္ေသာ Zinc sulfate ေရဆူေဆးျပားမ်ား သည္သာ အူမွ စုပ္ယူရန္ ေကာင္းမြန္၍ အက်ိဳးမ်ားသည္ကို ေတြ႕နိုင္သည္။ ၄င္းထက္ပိုေကာင္းသည့္ေဆးမွာ Zinc gluconate ျဖစ္သည္။ ဥေရာပတြင္ အလြန္တြင္က်ယ္စြာ သံုးေနျပီျဖစ္သည္။

နင္းထက္ပိုေကာင္းေသာ ေဆးတစ္ခု ထီက္လာျပန္ရာ ၄င္းမွာ Zinc picolinate နွင့္ Zinc monomethionine ျဖစ္သည္။ ေဆး၀ယ္ယူရာတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေဆးကို ဂရုျပဳ၍ ၀ယ္သင့္သည္။
သြပ္ဓါတ္ပါေသာေဆးမ်ားကို ေသာက္သံုးလ်ွင္ ၀က္ျခံေရာဂါအတြက္ အစပိုင္းလ်ွင္ ၂၀ မီလီဂရမ္ကို တစ္ေန႔ သံုးၾကိမ္ ေသာက္ရန္လိုအပ္ျပီး၊ ေလးပတ္ျပည့္လ်ွင္ တစ္ေန.နွစ္ၾကီမ္၊ ရွစ္ပတ္ျပည့္လ်ွင္ တစ္ေန႔ တစ္ၾကိမ္ နွင့္ ၁၂ ပတ္ ျပည့္သည္အထိ ေသာက္ရန္လိုအပ္သည္။ အကယ္၍ ၁၂ ပတ္ ျပည့္၍ မသက္သာလ်ွင္ သြပ္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့မွုေၾကာင့္ ျဖစ္သည္မဟုတ္ဘဲ အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆနိုင္သျဖင့္ ေဆးကို ဆက္မေသာက္ဘဲ ရပ္နားရမည္။

သတိျပဳရန္မွာ သြပ္ဓါတ္ နင့္ေၾကးနီဓါတ္တို႔သည္ အျပန္အလွန္ ျပိဳင္ဆိုင္ဆန့္က်င္မွု (Competitive inhibition) ရွိသျဖင့္ သြပ္ဓါတ္ကို ၾကာရွည္စြာေသာက္လွ်င္ ေၾကးနီဓါတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့သြားနိုင္ပါသည္။ အလား တူ ပင္ ေၾကးနီ ဓါတ္မ်ားေနလ်ွင္လည္း သြပ္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ သြားဓါတ္ပါသည္။    အိမ္၌ ေၾကးနီ ေရပိုက္မ်ား သံုးျခင္း၊ ေၾကး ခြက္ျဖင့္ေရေသာက္ျခင္း၊ ေၾကးနီပါေသာ ေဆး (အားေဆးနွင့္ သေႏၶသတားေဆးမ်ား) သံုးစြဲျခင္းသည္ သြပ္ဓါတ္ကိုခ်ိဳ႕တဲ့ေစနိုင္ျပီး ၀က္ျခံ ပိုျဖစ္ေစနိုင္ပါသည္။
 သတိ။ (၀က္ျခံေရာရွိသူမ်ားအားေဆးေသာက္လ်ွင္ သြပ္ဓါတ္ပါေသာ ေဆးကိုေရြးရန္ႏွင့္ ေၾကးနီဓါတ္ မပါေသာ ေဆးကို ေရြးရန္ ျဖစ္ပါသည္။)

သြပ္ဓါတ္ပါေသာ အစားအစာမ်ားမွာ အခြံမာအသီးမ်ား၊ အဆံမ်ား၊ ငါး၊ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥနွင့္ပဲမ်ိဳးစံုတို႔ျဖစ္သည္။
(၂) ခရိုမီယမ္
ခရိုမီယမ္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ့လ်ွင္ ၀က္ျခံျဖစ္ နိုင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆီးခ်ဳေရာဂါ ရွိသူမ်ား ခရိဳမီယမ္ ခ်ိဳ႕တဲ့သျဖင့္ ၀က္ျခံေပါက္နိုင္ပါသည္။ ခရိဳမီယမ္ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ၀က္ျခံေပါက္သူကို ခရိုမီယမ္ေပးလ်ွင္ ေပ်ာက္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ၄င္းသည္ အေ၇ျပားေယာင္ရမ္းမွုကိုလည္း သက္သာေစနိုင္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ၄င္းသည္ အဆီ က်ေစနိုင္ျပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ေစပါသည္။ အ၀လြန္ေရာဂါရွိသူမ်ား ၄င္းကိုေပးပါက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တျဖည္းျဖည္း က်လာေၾကာင္းေတြရပါသည္။ ထို႔ျပင္ ခရိဳမီယမ္သည္ ပါးရည္တြန့္ျခင္း၊ အေရျပားခမ္းေျခာက္ျခင္းကို သက္သာေစပါသည္။ အေရျပားကိုလည္း နုပ်ိဳေစသည္။

ခရိုမီယမ္ပါေသာ အစားအစာမ်ားမွာ ဆလက္ရြက္၊ၾကက္သြန္နီ၊အာလူး စသည္. မီးဖိုေခ်ာင္သံုးပစၥည္းမ်ား၊တေဆး၊ တင္လဲရည္၊ အမဲအသည္း၊ ဆန္၊ ဂ်ံဳ န်င့္ ပဲ စသည့္ေကာက္ပဲသီးနွံမ်ား၊ နွင့္ပန္းသီး အခြံတြင္လည္း ပါ၀င္ပါသည္။သာမန္ လူၾကီးတစ္ေယာက္အတြက္ ေန႔စဥ္ ၂၀၀ မွ ၆၀၀ မိုက္ခရိဳဂရပ္ လိုအပ္ျပီး ၀က္ျခံေရာဂါျဖစ္ပါက ၆၀၀ မိုက္ခရိဳ ဂရမ္ ထပ္မံစားသံုးရန္လိုအပ္ပါသည္။

(၃)အပင္မွ ရေသာ အဖန္ဓါတ္မ်ား

အသီး၊ အပင္တို႔မွ မွရေသာ အဖန္ဓါတ္မွာ ၄င္းတို႔တြင္ပါ၀င္ေသာ တင္နင္(Tannins) ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဖန္ေသာ အရသာရွိသည္။ ၄င္းတို႔ပါ၀င္ေသာအရည္ကို ညွစ္၍ အ၀တ္သန့္ျဖင့္မ်က္နွာေပၚအုပ္ေပးလွ်င္ ၀က္ျခံပိုးေသေစပါသည္။စားလွ်င္မေပ်ာက္ပါ။ ၄င္းပါ၀င္ေသာ အသီးမ်ားမွာ ဆီးျဖဴသီး၊ ဖန္ခါးသီး၊ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

(၄) သက္ရင္းၾကီးျမစ္၊ သက္ရင္းကတိုး

၄င္းတြင္ အခါးဓါတ္(diterpene) ၾကြယ္၀စြာ ပါ၀င္ ၍ ၀က္ျခံေရာဂါပိုးကို ေသေစနိုင္ေသာ အာနိသင္ရွိပါသည္။
၄င္းပင္စည္နွင့္ အေခါက္ကို သနပ္ခါးကဲ့သို႔ေသြးလိမ္းပါက ၀က္ျခံေပ်ာက္သည္ဟု တိုင္းရင္းေဆးတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ေဆး၀ါးျဖင့္ကုသျခင္း
(၁) လိမ္းေဆးမ်ား
(၁) ဘင္ဇိုင္းပေရာက္ဆိုက္ ပါေသာ လိမ္းေဆးမ်ား (Topical Benzyl Peroxide)
(၂) ဗီတာမင္ေအ ပါေသာ လိမ္းေဆးမ်ား (Topical tretinoin)
(၃) ပဋိဇီ၀လိမ္းေဆးမ်ား (Topical antibiotics)
(၁) ဘင္ဇိုင္းပါေသာလိမ္းေဆးမ်ား(Topical Benzyle Peroxide)

အသံုးျပဳပံု။
မလိမ္းမီ လိမ္းမည့္ေနရာတ၀ိုက္ကို ဆပ္ျပာျဖင့္ ေသခ်ာစြာ ေဆးေၾကာျခင္း၊ အေမြးအျမင္ရိပ္ျခင္း (အမ်ိဳးသားမ်က္နွာ)ကိုျပဳလုပ္ပါ။ လိမ္းျပီးလ်ွင္ ေနေရာင္ျခည္နွင့္ တိုက္ရိုက္ မထိေတြ႕ပါေစနွင့္။ထိပါက မ်က္နွာ တစ္ခုလံုးနီရဲ၍ အေရျပားထိခိုက္ပါသည္။ ေဆးတစ္မ်ိဳးတည္းကိုသာလိမ္းပါ။ ေဆးလိမ္းထားသည့္ တစ္နာရီအတြင္း အျခားမည္သည့္ေဆးမ်ွ ထပ္မလိမ္းရပါ။ အျခားေဆးလိမ္းလိုပါက ေရျဖင့္ေဆးျပီးမွ သာ ျပန္လိမ္းပါ။ ေနေလာင္ ထားေသာ အေရျပားမ်ား၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရထားေသာ အေရျပားမ်ားကို မလိမ္းရပါ။ ၁၂ နွစ္ေအာက္ကေလးငယ္မ်ား မသံုးရပါ။

ဆိုးက်ိဳး။
အေရျပားယားယံျခင္း၊ ေရာင္ျခင္း၊ ေဆးနွင့္ထိေသာ ဆံပင္၊ အိပ္ယာခင္း၊ ေခါင္းအုံး၊ ေမြ့ယာ စသည္ အေရာင္ကြ်တ္ျခင္း တို႔ ျဖစ္တတ္ ေသာေၾကာင့္ ေဆးနွင့္ မထိေစရန္ ဂရုစိုက္ရပါမည္။

(၂) ဗီတာမင္ ေအပါေသာ လိမ္းေဆးမ်ား
အသံုးျပဳပံု။ စတင္လိမ္းခါစတြင္ အနည္းငယ္သာလိမ္းျပီး တစ္ေန႔ တစ္ၾကိမ္သာလိမ္းပါ။ တစ္ပတ္ၾကာ၍ ဘာမွ မျဖစ္မွ ေဆးအညြန္းထဲကအတိုင္း တျဖည္းျဖည္းတိုး၍ လိမ္းပါ။

သတိျပဳရန္။
 ေဆးလိမ္းျပီးတစ္နာရီအတြင္း မ်က္နွာသစ္ျခင္း၊ ေရျဖင့္ေဆးျခင္းမလုပ္ရပါ။တစ္နာရီအတြင္း အျခား မည္သည့္ေဆးမွ် ထပ္မလိမ္းရပါ။ တစ္နာရီေက်ာ္လ်ွင္ မ်က္နွာသစ္၊ေရေဆးျခင္းျပဳလုပ္နိုင္ပါသည္။ေဆးကို အနည္းဆံုးသံုလ သံုးရန္လိုပါသည္။

ဆိုးက်ိဳးမ်ား။
လိမ္းသည့္ေနရာတစ္၀ိုက္တြင္ အေရျပားေျခာက္ေသြ့ျခင္း၊နီျမန္းျခင္း၊ အေရျပားအဖက္လိုက္ကြာက်ျခင္း၊ အေရျပားယားယံျခင္း၊ ပူစပ္ပူေလာင္ျဖစ္ျခင္း တို႔ ျဖစ္တတ္ပါသည္။

အျခားေကာင္းက်ိဳး။
အသားအရည္ကို ေခ်ာေမြ့ေစျခင္း၊ တင္းတိပ္နွင့္မွည့္ေျခာက္တို႔ကိုပါ ေပ်ာက္ကင္းေစျခင္း၊ အသားအရည္ လွပေစျခင္းတို႔ကို ရရွိေစပါမည္။ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုေရွာင္ ေစနိုင္ရန္မွာ ဆရာ၀န္မ်ားနွင့္ ျပရန္လိုအပ္ေပသည္။
 ေစ်းကြက္ထဲတြင္ ၄င္းပါေသာေဆးမ်ားမွာ Renova/ Retin-A/ Stieva-A/ Vitinoin/Retisol-A တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

(၃) ပဋိဇီ၀လိမ္းေဆးမ်ား
၀က္ျခံသည္ ေရာင္လ်ွင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ နာက်င္လ်ွင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဘက္တီးရီီီီီးယားပိုးမ်ား၀င္ေရာက္သည္ဟု ယူဆနိုင္သျဖင့္ ေသာက္ေဆး၊လိမ္းေဆးမ်ားနွင့္ကုသရန္လိုအပ္လာပါသည္။ဆရာ၀န္နွင့္ျပရန္လိုအပ္ပါသည္။
အသံုးမ်ားေသာလိမ္းေဆးမ်ားမွာ
1. Erythromycin + s a
2.Clindamycin + s a
3.Sulfacetamide +salicylic acid တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
အျခားထိုးေဆးနွင့္ ေသာက္ေဆးတို႔မွာ အႏၱရယ္ရွိ၍ ဆရာ၀န္နင့္သာ ေမးျမန္းကုသပါရန္ ေျပာလိုပါသည္။
By June Moe That (UMMG) http://mmarmydoctor.ning.com/profiles

           
                                  လြမ္းဆုေလး