သည္းေၿခေက်ာက္တည္လွ်င္ၿဖစ္တတ္ေသာေရာဂါလကၡဏာမ်ား

သည္းေၿခအိတ္မွာေက်ာက္ရွိသူအမ်ားစုဟာသူတို႕မွာသည္းေၿခေက်ာက္
ရွိမွန္းေတာင္မသိၾကပါဘူး။ဘာလကၡဏာမွမၿပတတ္တဲ့အတြက္
Silance Stone လို႕ေခၚပါတယ္။က်န္းမာေရးစစ္ေဆးမွဳၿပဳလုပ္ရာမွ(ဥပမာ-
၀မ္းဗိုက္ကိုအာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္ရာမွ)သည္းေၿခအိတ္ေက်ာက္တည္
ေနမွန္းသိရွိတတ္ပါတယ္။ Silance Stone ေတြဟာသည္းေၿခၿပြန္မွထြက္
သြားနိုင္ေလာက္ေအာင္အရြယ္ပမာဏေသးငယ္နိုင္သလိုသည္းေၿခအိတ္မွာ
က်န္ေနနိုင္ေလာက္ေအာင္လည္းအရြယ္ပမာဏၾကီးတတ္ပါတယ္။သည္း
ေၿခေက်ာက္ရွိသူေတြမွာအခ်ိန္မေရြးၿပသနာၿဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။တစ္
ၾကိမ္ေရာဂါလကၡဏာၿပၿပီးရင္မၾကာခဏေရာဂါလကၡဏာၿပန္ၿပတတ္ပါတယ္။
သည္းေၿခအိတ္မွာေက်ာက္တည္တာေၾကာင့္ေအာက္ပါလကၡဏာေတြၿဖစ္
ေပၚတတ္ပါတယ္။
-သည္းေၿခေက်ာက္ေၾကာင့္သည္းေၿခရည္စီးဆင္းမွဳတစ္၀က္တစ္ပ်က္ပိတ္
ဆို႔သြားရင္သည္းေၿခအိတ္ထဲမွာရွိတဲ့သည္းေၿခရည္ေတြဟာပိုမိုပ်စ္သြားပါ
တယ္။ဒါေၾကာင့္သည္းေၿခအိတ္နံရံကိုလွံဳေဆာ္ေပးၿပီးသည္းေၿခအိတ္ေရာင္
ရမ္းတာၿဖစ္တတ္ပါတယ္။Cholecystills လို႕ေခၚပါတယ္။
-အသည္းမွအူသို႕သည္းေၿခရည္ပို႕ေဆာင္တဲ့သည္းေၿခၿပြန္မွာသည္းေၿခ
ေက်ာက္ေတြပိတ္ဆို႕ေနရင္ရုတ္တရက္ဗိုက္အလြန္နာတတ္ပါတယ္။
Billary Collic လို႕ေခၚပါတယ္။
သည္းေၿခေက်ာက္တည္တာနဲ႕အၿဖစ္မ်ားဆံုးေရာဂါလကၡဏာဟာ Biliary
Colic ပါ။ရုတ္တရက္၀မ္းဗိုက္နာက်င္တတ္ၿပီးမိနစ္အနည္းငယ္အတြင္း
ဆိုးရြားစြာဗိုက္ေအာင့္တတ္ပါတယ္။ဗိုက္အလြန္နာတဲ့အတြက္နာတာသက္
သာေအာင္လမ္းထေလွ်ာက္တာ၊ဒါမွမဟုတ္သက္ေတာင့္သက္သာအေန
အထားရရွိဖို႕အတြက္အိပ္ရာထဲမွာခႏၱာကိုယ္အေနအထားေၿပာင္းလဲရတာ
ေတြၿပဳလုပ္ရပါတယ္။၀မ္းဗိုက္အေပၚအလယ္ပိုင္းဒါမွမဟုတ္ညာဘက္၀မ္း
ဗိုက္အေပၚပိုင္းနံရိုးေအာက္ေနရာမွာနာက်င္တတ္ပါတယ္။တစ္ခါတစ္ရံ
ရင္ညြန္႕ရိုးေအာက္မွာနာက်င္ေနတာကိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ရင္ညြန္႕ရိုး
ေအာက္မွာနာက်င္ေနရင္နွလံုးတိုက္ခိုက္ခံရတာနဲ႕မွားယြင္းတတ္ပါတယ္။
နာက်င္ခ်ိန္ဟာ 15 မိနစ္မွေလးငါးနာရီေလာက္ၾကာတတ္ပါတယ္။တကယ္
လို႕နာက်င္တာဟာေလးနာရီထက္ပိုၾကာေနရင္သည္းေၿခအိတ္ေရာင္ရမ္း
တာဒါမွမဟုတ္ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြၿဖစ္ေနတယ္ဆိုတဲ့အဓိပၸါယ္
ပါ။သည္းေၿခေက်ာက္ဟာသူ႕ေနရာကေရြ႕သြားၿပီးပိတ္ဆို႕မွဳမရွိေတာ့မွ
ဟာနာက်င္မွဳေ၀ဒနာၿပန္လည္သက္သာသြားနိုင္ပါတယ္။Billiary Colic ဟာ
တစ္ခါၿဖစ္ၿပီးရင္မၾကာခဏၿပန္လည္ၿဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။၀မ္းဗိုက္နာတာနဲ႕
အတူပ်ိဳ႕တာ၊အန္တာ၊၀မ္းဗိုက္ထဲမွာေလပြတာနဲ႕မ်က္လံုး၀ါတဲ့လကၡဏာေတြ
ၿဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။

သည္းေၿခေက်ာက္တည္ၿခင္းေၾကာင့္ၿဖစ္ေပၚနိုင္သည့္ေနာက္ဆက္တြဲဆိုး
က်ိဳးမ်ား

-အသား၀ါၿခင္း-
သည္းေၿခေက်ာက္ဟာသည္းေၿခၿပြန္ကိုပိတ္ဆို႕ေနရင္အသား
၀ါတတ္ပါတယ္။မ်က္လံုး၀ါတာ၊ဆီးအေရာင္အ၀ါေရာင္မွအ၀ါရင့္ေရာင္သို႕
ေၿပာင္းလဲသြားတာ၊၀မ္းအေရာင္ေဖ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ေက်ာက္ေနရာေရြ႕
သြားၿပီးပတ္ဆို႕မွဳေလ်ာ့သြားတဲ့အခ်ိန္က်မွအသား၀ါတာသက္သာလာပါ
တယ္။အဲဒီေက်ာက္ဟာသည္းေၿခၿပြတ္ကိုထပ္မံပိတ္ဆို႕နိုင္တဲ့အတြက္အ
သား၀ါတာၿပန္လည္ၿဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္မၾကာခဏအသား၀ါ
တတ္သူေတြဟာသည္းေၿခေက်ာက္ကသည္းေၿခၿပြန္ကိုပိတ္ဆို႕မွဳရွိမရွိ
ရွာေဖြရပါမယ္။

-သည္းေၿခအိတ္ေရာင္ရမ္းၿခင္း
သည္းေၿခအိတ္ေရာင္ရမ္းရင္ညာဘက္၀မ္းဗိုက္အေပၚပိုင္းမွာအၿမဲနာက်င္
တတ္ပါတယ္။နာက်င္တဲ့ပံုစံဟာ Billiary Colic နဲ႕မတူပါဘူး။သည္းေၿခ
အိတ္ေရာင္ရမ္းတာေၾကာင့္နာက်င္သူေတြဟာေရြ႕လ်ားမွဳလုပ္ရင္နာက်င္
တတ္တာေၾကာင့္အိပ္ရာထဲမွာၿငိမ္ၿငိမ္ေလးအိပ္ေနတတ္ပါတယ္။အဖ်ား
လည္းရွိနိုင္ၿပီးေသြးၿဖဴဥပမာဏလည္းၿမင့္တက္နိုင္ပါတယ္။

-သည္းေၿခၿပြန္ေရာင္ရမ္းၿခင္း
သည္းေၿခရည္စီးဆင္းတဲ့ၿပြန္မွာေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္တာေၾကာင့္ေရာင္ရမ္း
တတ္ပါတယ္။အဖ်ားအလြန္ၾကီးၿပီးေသြးၿဖဴဥပမာဏၿမင့္တက္တတ္ပါတယ္။

မုန္႕ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ရမ္းၿခင္း
သည္းေၿခေက်ာက္ဟာသည္းေၿခၿပြန္နဲ႕မုန္႕ခ်ိဳအိတ္ကိုဆက္ေနတဲ႕ေနရာမွာ
ပိတ္ဆို႕မွဳရွိေနရင္မုန္႕ခ်ိဳအိတ္မွာအင္ဇိုင္းအရည္စီးဆင္းမွဳကိုပိတ္ဆို႕နိုင္ၿပီး
မုန္႕ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ရမ္းတတ္ပါတယ္။

အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္ဆို႕ၿခင္း
သည္းေၿခေက်ာက္ဟာသည္းေၿခအိတ္နံရံကိုေဖာက္ထြက္ၿပီးအစာအိမ္
ဒါမွမဟုတ္အူအတြင္းကိုေရာက္ရွိသြားတတ္ပါတယ္။သည္းေၿခေက်ာက္အ
ရြယ္အစားၾကီးလြန္းရင္အူသိမ္နဲ႕အူမဆက္တဲ့ေနရာမွအဆို႕ရွင္မွာပိတ္ဆို႕မွဳ
ၿဖစ္နိုင္တဲ့အတြက္အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္ဆို႕တတ္ပါတယ္။

ကင္ဆာ
သည္းေၿခအိတ္ကင္ဆာဟာသည္းေၿခေက်ာက္နဲ႕အၿမဲဆက္စပ္မွဳရွိတတ္ပါ
တယ္။ဘယ္ဟာကအရင္ၿဖစ္တယ္ဆိုတာေတာ့မသိရွိပါဘူး။သည္းေၿခ
ေက်ာက္ရွိသူေတြရဲ႕တစ္ရာခိုင္နွဳန္းမွာသည္းေၿခအိတ္မွာကင္ဆာၿဖစ္ေပၚ
တတ္ပါတယ္။

ေရာဂါရွာေဖြၿခင္း

သည္းေၿခအိတ္မွာေက်ာက္တည္တဲ့လကၡဏာၿပသတာ ဒါမွမဟုတ္
ေက်ာက္တည္တဲ့ေ၀ဒနာေတြခံစားရတဲ့အခါသည္းေၿခအိတ္ေက်ာက္
တည္ေနတယ္ဆိုတာသိရွိနိုင္ၿပီးသည္းေၿခအိတ္ေက်ာက္တည္တာ
အတြက္ေအာက္ပါစမ္းသပ္စစ္ေဆးမွဳေတြၿပဳလုပ္ရပါတယ္။
အာထရာေဆာင္းရိုက္ၿခင္း
တီဗီဓာတ္မွန္ေခၚတဲ့အာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္တာဟာသည္းေၿခ
အိတ္ေက်ာက္တည္တာအတြက္အေရးၾကီးတဲ့စစ္ေဆးမွဳတစ္ခုပါ။
၀မ္းဗိုက္ကိုအာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္တာေၾကာင့္သည္းေၿခအိတ္
ထဲမွာေက်ာက္ရွိတာ၊မရွိတာနဲ႕ေက်ာက္ရွိရင္လည္းေက်ာက္ရဲ႕အ
ရြယ္ပမာဏကိုတိုင္းတာနိုင္ပါတယ္။အာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္တာ
ဟာနာက်င္မွဳမရွိနိုင္သလိုX-rayဓာတ္မွန္ရိုက္သလိုေရဒီယိုတက္
ၾကြပစၥည္းေတြအသံုးမၿပဳတာေၾကာင့္ခႏၱာကိုယ္အတြင္းဘာဆိုးက်ိဳး
မွမရွိတဲ့အတြက္လိုအပ္ရင္အၾကိမ္ၾကိမ္အခါခါစိတ္ခ်လက္ခ်အသံုး
ၿပဳနိုင္ပါတယ္။၀မ္းဗိုက္ကိုအာထရာေဆာင္းရိုက္တာေၾကာင့္သည္း
ေၿခအိတ္ေက်ာက္နဲ႕ပက္သက္တဲ့ေရာဂါေတြ(ဥပမာ-သည္းေၿခ
အိတ္ေရာင္ရမ္းတာ၊သည္းေၿခအိတ္ၾကီးေနတာ၊သည္းေၿခၿပြန္ေရာင္
တာနဲ႕မုန္႕ခ်ိဳအိတ္ေရာင္ရမ္းတာလိုမ်ိဳး)ေတာင္ရွာေဖြေတြ႕ရွိနိုင္ပါ
တယ္။အာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္တာေၾကာင့္သည္းေၿခေက်ာက္
ေလးမီလီမီတာထက္အရြယ္ပမာဏၾကီးတဲ့ေက်ာက္ေတြကိုပဲေတြ႕
ရွိနိုင္တဲ့အၿပင္သည္းေၿခၿပြန္အတြင္းသည္းေၿခေက်ာက္ကိုေတြ႕
ရွိဖို႕ခဲယဥ္းတတ္ပါတယ္။
Choloecystogram(ေဆးသြင္းၿပီးသည္းေၿခအိတ္ကိုဓာတ္မွန္ရိုက္
ၿခင္း)
Choloecystogramဆိုတာဟာအိုင္အိုဒင္း Dye ကိုေသြးၿပန္ေၾကာ
ထဲထိုးသြင္းတာဒါမွမဟုတ္အိုင္အိုဒင္းပါ၀င္တဲ့ေဆးၿပားကိုပါးစပ္
မွေသာက္ၿပီးတစ္ရက္နွစ္ရက္အၾကာမွာသည္းေၿခအိတ္ေနရာကို
ဓာတ္မွန္ရိုက္ၾကည့္တာၿဖစ္ပါတယ္။သည္းေၿခအိတ္ပံုမွန္အတိုင္း
က်ံဳတာရွိ၊မရွိ၊သည္းေၿခအိတ္အတြ္းေက်ာက္ရွိ၊မရွိကိုေတြ႕ရွိနိုင္
ပါတယ္။ Choloecystogram ရိုက္ၾကည့္တာေၾကာင့္သာမာန္၀မ္း
ဗိုက္အာထရာေဆာင္းရိုက္လို႕မေတြ႕နိုင္တဲ့သည္းေၿခေက်ာက္ေတြ
ကိုေတြ႕ရွိနိုင္ပါတယ္။
Computerized Tomography(CT Scan)
သံလိုက္စက္ကြင္းအသံုးၿပဳတဲ့အရိပ္ပံုေဖာ္စက္နဲ႕သည္းေၿခေက်ာက္
ရွိ၊မရွိကိုရွာေဖြတဲ့နည္းလမ္းပါ။
*Endoscopic retrograde cholanglopanceratorgraphy, ERCP
(မွန္ေၿပာင္းၿဖင့္စစ္ေဆးၿခင္း)
ERCPဆိုတာဟာအူသိမ္ဦးပိုင္းေနရာ၊သည္းေၿခၿပြန္၊သည္းေၿခအိတ္
နဲ႕မုန္႕ခ်ိဳအိတ္ၿပြန္ေတြကိုထိပ္၀မွာကင္မရာတပ္ဆင္ထားတဲ့ေကြးနိုင္
၊ဆန္႕နိုင္တဲ႕ေသးငယ္တဲ့ၿပြန္ကိုပါးစပ္တြင္းမွထည့္သြင္းၿပီးေရာဂါ
ရွာေဖြတဲ့နည္းလမ္းပါ။အထူးၿပဳထားတဲ့ဆိုးေဆးကိုအသံုးၿပဳၿပီးသည္း
ေၿခအိတ္ၿပြန္ေတြကိုစစ္ေဆးတာပါ။သည္းေၿခၿပြန္အတြင္းရွိေက်ာက္
အားလံုးကိုဓာတ္မွန္မွတဆင့္ၿမင္ေတြ႕နိုင္ပါတယ္။

ေရာဂါကုသၿခင္း
သည္းေၿခေက်ာက္အမ်ားစုဟာဘာေရာဂါလကၡဏာမွမၿပတတ္ပါဘူး
ဘာမွဒုကၡမေပးတဲ့သည္းေၿခေက်ာက္ကိုအသက္ 65-နွစ္ေက်ာ္သူ
ေတြမွာေတြ႕ရွိခဲ့ရင္သည္းေၿခေက်ာက္တည္တာေၾကာင့္ၿဖစ္ေပၚနိုင္
တဲ့ေ၀ဒနာဟာ20%သာရွိပါတယ္။ဒီလိုလူနာမ်ိဳေတြဟာကုသမွဳခံ
ယူစရာမလိုပါဘူး။အသက္ငယ္သူေတြမွာမူေရာဂါလကၡဏာမၿပတဲ့
သည္းေၿခေက်ာက္အတြက္ကုသမွဳခံယူဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ဘာ
ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့သည္းေၿခေက်ာက္ရွိတာေၾကာင့္ေရာဂါလကၡ
ဏာၿပနိုင္ေၿခၿမင့္မားနိုင္တာေၾကာင့္ပါ။ေရာဂါလကၡဏာတစ္ခါၿပၿပီး
ရင္မၾကာခဏေရာဂါလကၡဏာၿပန္လည္ၿပတတ္တာမို႕ေရာဂါကိုမ
ၿဖစ္မေနကုသဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။

*ခြဲစိတ္ၿပီးသည္းေၿခအိတ္ကိုဖယ္ရွားၿခင္း
သည္းေၿခအိတ္တစ္ခုလံုးကိုခြဲစိတ္ထုတ္ၿပီးဖယ္ရွားတဲ့နည္းလမ္း
ဟာသညး္ေၿခအိတ္အတြင္းေက်ာက္တည္တဲ့အေၿခအေနကိုကုသ
တဲ့နည္းလမ္းပါ။သည္းေၿခအိတ္မရွိပဲပံုမွန္လူတစ္ေယာက္လိုေနနိုင္
ၿပီးအစားအေသာက္ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲစရာမလိုဘူးလို႕လဲသိရပါတယ္။
သည္းေၿခအိတ္ကိုဖယ္ရွားလိုက္ေပမယ့္အသည္းမွသည္းေၿခရည္
ေတြဆက္လက္ထုတ္လုပ္နိုင္ပါတယ္။ခြဲစိတ္ထားတဲ့လူတစ္ေယာက္
ဟာသည္းေၿခအိတ္အတြင္းသည္းေၿခရည္ေတြမစုေဆာင္းနိုင္ေပ
မယ့္သည္းေၿခရည္ဟာအူသိမ္ကိုတိုက္ရိုက္သြားနိုင္ပါတယ္။သည္း
ေၿခအိတ္ဖယ္ရွားတာေၾကာင့္ၿပသနာၿဖစ္သူအလြန္ရွားပါးတယ္လို႕
သိရပါတယ္။နာတာရွည္၀မ္းပ်က္တာဟာခြဲစိတ္ခံထားရသူလူနာ
ရဲ႕ 10% သာၿဖစ္တတ္ပါတယ္။

 (က်န္းမာေရးအတြက္သိသင့္သည္မ်ားစုစည္းထားမွဳ မွ ျပန္လည္ကူးယူမွ်ေ၀ပါသည္။)